مدیریت بهینه منابع و مصرف صحیح ؛ راهی به سوی زندگی بهتر

                                                                                           

                                                                                       حسین کوچکیان فرد      

    از مسائل مهم و ضروری در هر جامعـه آموختن فرهنـگ مصـرف بهینـه برای حفـظ و نگـه داری منابع موجود و استفاده مطلوب از آن می باشد . در زندگی امروزی ، بویژه ساکنان شهرهای بزرگ بیش از پیش با مفهوم مصرف صحیح منابع آشنا شده اند.  برای نمونه همه می‌دانند نباید وقت را بیهوده از دست داد تا در فعالیت روزانه کارها را با موفقیت به انجام رساند. باید بدانیم ، علاوه بر صرفه‌جویی در وقت انواعی از صرفه‌جویی به بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی ما کمک می‌کند که از آن به عنوان مدیریت مصرف صحیح و بهینه منابع یاد می کنند

به این ترتیب مدیریت مصرف صحیح و بهینه منابع ، عبارتست از مجموعه روشها و اقداماتی که برای بهسازی مصرف به کار گرفته میشود.این روشها معمولا به سه گروه تقسیم می شوند :

گروه اول - روشهایی که هزینه ای در بر ندارند اما به افزایش راندمان و بازدهی وسایل منجر می شوند مانند استفاده درست از وسایل و دستگاهها و مراقبت و نگهداری بموقع و صحیح از آنها .

گروه دوم - روشهای کم هزینه برای بروز نگهداشتن منابع و امکانات و یا کاهش مصرف انرژی در انها مانند تعمیر و نگهداری به موقع وسایل ، اندازه گیری میزان مصرف انرژی در دستگاه های مختلف و نظارت بر تغییر مصرف هر یک از وسایل ، عایق کاری لوله ها و کانال ها .

گروه سوم - روشهای پر هزینه مانند تغییرات اساسی جهت بهبود مصرف منابع با جایگزینی وسایل نو با دستگاه های کهنه و پر مصرف و یا تعویض تاسیسات گرمایش و سرمایش .

آموزش فرهنـگ مصـرف بهینـه

در قرن حاضر ضرورت آشنایی با روش های کاهش مصرف منابع و افزایش عمر مفید هر یک از وسایل روز بـه روز افزونتر می شود زیرا عدم آگاهی و آشنایی کامل با نحوی استفاده صحیح از وسایل و امکانات ، زمینه اتلاف و نابودی منابع ارزشمند و آلودگی محـیط زیست را فراهم می کنند . تجارب جهانی نشان داده است برای ترویج فرهنگ بهینه سازی مصـرف منابع در جوامـع ، تـدوین اسـتراتژها و سیاست هـای آموزشـی، انگیزشـی در بخـش هـای مسـکونی، عمومی ، تجاری و صنعتی شهرها و روستا ها اجتناب ناپذیراست. از این رو بـه دلیل عدم انگیزه بـرای کـاهش مصـرف ، اجـرای برنامـه هـای آگاه سازی ، حساس سازی و آموزشی برای اقشار مختلف جامعه به منظور ارتقاء سطح فکر ، دانش و ایجاد انگیزه ، می تواند کمـک شایانی به اعمال سیاست های کلان و منطقـی نمـودن مصـرف منابع درکشور بنماید با این وجود تلاش فردی و همراهی شهروندان با برنامه های دولت ها برای مصرف صحیح از ضروریاتی است که بدون آن هیچ برنامه ای به موفقیت منجر نمی شود .

مصرف بهینه کم مصرف کردن نیست

گروهی صرفه جویی را به معنای کم مصرف کردن می دانند اما این معنا نمی تواند اقتصادی باشد؛ زیرا علت تولید یک شی اقتصادی، مصرف آن است و مصرف چیزی زمانی به وقوع می پیوندد که  نیازی ازنیازهای فرد را برآورده نماید . بنابراین لازم است تا در حد رفع نیاز و برآورد آن، چیزی را مصرف کند و کم مصرف کردن نمی تواند نیاز وی رابرآورده سازد، البته در مساله نیاز به نیازهای اساسی و نیازهای غیر اساسی و یا نیازهای لازم و غیر لازم نیز توجه می شود. در این صورت می توان گفت که مصرف چیزی می بایست در حد برآورد نیازهای اساسی و لازم باشد و نیازهای کاذب و غیر ضروری که از راه های تبلغیات رسانه ای و یا تفاخر و چشم و هم چشمی ایجاد می شود نباید مبنایی برای رفع نیاز قرار گیرد .

مصرف صحیح و بهینه در آموزه های اسلام

براساس آموزه های دینی  مصرف هر چیزی به معنای بهره‌گیری از آن در راستای تکامل دو سویۀ انسان و آن چیز است. در حقیقت هر تصرف و مصرفی که انسان می‌کند، تغییراتی مهم و ماهوی در خود و دیگر چیزها پدید می‌آورد. این تصرفات می‌بایست هدف‌مند و بر مبنای فلسفۀ آفرینش باشد.
بنابرین اگر تصرف به گونه‌ ای باشد که عامل و ابزار تعالی و تکامل شخص و یا چیز نباشد، تصرفی باطل و نادرست است؛ چنان‌که عدم تصرف و وانهادنِ امر و چیزی به حال خود نیز به جهت آن‌که در مسیرکمالی نیست، باطل و نادرست تلقی می‌شود. از این رو اسراف و تبذیر و به معنای کاربرد نادرست و بی‌جای چیزهای مادی و معنوی در مسیر غیر کمالی، از نظر آموزه‌های وحیانی اسلام به عنوان امری مذموم تلقی و معرفی شده است ، چنان‌که خساست و بخل نیز به معنای عدم بهره‌گیری چیز در مسیر کمالی، باطل و منفی می‌باشد.

درپایان

نخســتین اقدام در راســتای مدیریت مصرف صحیح و بهینه منابع ، آموزش و آگاه سازی عموم مردم نســبت بــه مزایای مصــرف بهینه منابع و مضرات بی برنامگی در این خصوص است که خوشبختانه آگاهی بخشی در این زمینه مدتی است آغاز شده است و حال این مردم هستند که باید با مدیریت صحیح منابع در اختیار خود استفاده مطلوب از آن را در دستور کار خود قرار دهند تا ضمن عمل به فرامین دینی در این خصوص نسبت به حفظ سرمایه خود و افزایش امکان برخورداری نسل های بعدی از امکانات کشور را فراهم سازند .  13

 

نقل و استفاده از مطالب با ذکر منبع و رعایت قوانین مربوط به کپی‌رایت آزاد است

       مشتاق دریافت نظرات شما گرامیان : [e-mail]

کارآفرینی ، ایجاد اشتغال و کسب و کار شرط موفقیت دهیاری

حسین کوچکیان فرد

در اینجا به مبحث شناخت مبانی کارآفرینی و سرفصل های اشتغال زایی و ایجاد کسب و کار از سوی دهیار و دهیاری با تکیه بر وظایف دهیاری برگرفته از محورهای مطروحه در قوانین و مقررات موضوعه به ویژه موارد آمده در بندهای ماده 10« اساسنامه ، تشکیلات و سازمان دهیاری ها مصوب 21/11/1380» می پردازیم . مطلوب است در پایان این مطالب شما با مفاهیم زیر آشنا شوید .

1-         مفهوم کارآفرینی

2-         زمینه های اشتغال زایی

3-         شیوه های ایجاد کسب و کار

4-         وظایف دهیار و دهیاری در زمینه ایجاد اشتغال و کسب و کار روستایی مستند به قوانین و مقررات موضوعه

یکی از مشخصه های بارز عصر حاضر رشد چشم گیر نفوس انسانی است، به گونه ای که برآوردها نشان می دهد تعداد جمعیت ساکن بر روی کره خاکی از 100 میلیون نفر سال های آغازین میلادی به یک میلیارد نفر در سال 1880 میلادی افزایش یافته است که این میزان در سال 1960 میلادی به سه میلیارد نفر و در آغاز هزار جدید یعنی سال 2000 میلادی به بیش از 6 میلیارد نفر بالغ شده است . این رشد جمعیت که در ابتدا حاصل پیش گیری از بیماری های مسری بود با تغییر در سایر شاخص ها و استاندارهای زندگی همچون کاهش جنگ ها و درگیری ها به علت استقرار دولت های مرکزی قوی و کم شدن حوادث ناشی از کار ، به همراه خود به افزایش طول عمر و سن اشتغال انسان ها نیز منجر شد که این امر موجب ایجاد مشکلات عدیده ای طی قرن گذشته میلادی در میان جوامع در حال توسعه شد . به طوری که مسئله اشتغال و بیکاری که از طریق رشد جمعیت ایجاد شده بود به یکی از موضوعات اساسی اقتصاد و حیات اجتماعی هر یک از جوامع بشری تبدیل شد . تا آن جا، که کاهش بیکاری و افزایش اشتغال از شاخص های توسعه یافتگی در جوامع تلقی شد . لذا برای پرهیز از بیکاری و ایجاد اشتغال جوامع مختلف به تکاپو افتادند و گستره ای از مشاغل جدید که تا این روز سابقه ای از آن ها در جوامع انسانی دیده نمی شد را ایجاد کردند و توجه به ایجاد اشتغال یکی از امور مهم در کلیه کشورها تلقی شد .

کارآفرینی ابزار پاسخ به نیاز هردم افزای جمعیت

   افزایش سریع جمعیت توأمان با افزایش حجم و سطح نیازهای انسان موجب شد ،تا  راه های موجود برای پاسخگویی به نیازهای ضروری بشر ، کفاف رفع نیازهای اولیه انسان ها را ننماید به طوری که در طی دهه های میانی قرن بیستم دنیا شاهد مرگ و میر انسان های بی گناه بسیاری در کشورهای کمتر توسعه یافته و پدید آمدن صحنه های تکان دهنده ای در این جوامع شود ، در نتیجه همراه و همزمان با روش های مختلفی که برای برون رفت کشورها و جوامع از این وضعیت ارایه می شد یکی هم مبحث ایجاد زمینه های شغلی جدید بود که تحت عنوان کارآفرینی و ایجاد کسب و کار جدید در دهه های بعدی مطرح شد .

کارآفرینی برای توسعه اقتصادی یک جامعه و پاسخ به نیازهای ضروری و اعتلای آن به عنوان یکی از ارزان ترین ابزارها با بهترین نتیجه و بیش ترین کارآیی مطرح شد . به این ترتیب کارآفرینی در پاسخ به نیازهای مردم افزای جمعیت در حال رشد ضرورت اجتناب ناپذیر شناخته شد .

در تعریف کارآفرینی می توان گفت ، «کارآفرینی عبارت است از ارایه اندیشه های تازه و نو ، بهره گیری از امکانات و فرصت های موجود با تکیه بر دانش ، پیشه و کار مربوط به آن و پذیرش خطر است» و به این ترتیب کارآفرینی فرایندی است که فرد یا نهاد و سازمان کارآفرین با ایده های جدید و خلاق و شناسایی فرصت های تازه و با بسیج منابع ، مبادرت به ایجاد پیشه و کار و شرکت های نو ، سازمان جدید و نوآور و رشد یا بنده می کند . این فرایند که مستلزم پذیرش ریسک و خطر هم هست ، منجر به عرضه محصول یا خدمت نو و تازه به جامعه می شود .

با این حال برای توسعه روستا پذیرش این نکته نمی تواند به تنهایی به توسعه و پیشرفت و پیشبرد فعالیت های اقتصادی روستایی منجر شود . آن چه که علاوه بر فراهم شدن تمامی عوامل ،کارآفرینی را در نواحی روستایی تقویت می کند وجود چنین محیطی به طور عمده و غالب وابسته به وجود سیاست های ترویج کارآفرینی روستایی است؛ و کارآیی چنین سیاست هایی نیز به نوبه خود متکی به وجود یک نهاد حمایت کننده و تقویت کننده کارآفرینی است که به طور منظم و مستمر از سوی یک نهاد تسهیل کننده که همانا مدیریت روستا یعنی مجموعه شورای اسلامی روستا ، دهیار و دهیاری هست حمایت شود .

به دیگر سخن کارآفرینی عامل اساسی و مهم جهت رسیدن هر چه سریع تر به توسعه روستایی هست، و وجود مدیران کارآفرین در روستا باعث ایجاد اشتغال پایدار در روستا خواهد شد. همچنین ایجاد زمینه های کارآفرینی در روستا از سوی نهادها ، سازمان ها و شخصیت های ترویج کننده و پی گیر توسعه روستایی هم چون شورای اسلامی روستا ، دهیار و دهیاری به منزله یک مداخله راهبری تلقی می شود که از طریق آن می توان فرایند توسعه روستایی را تسریع بخشید .

ضرورت کارآفرینی و ایجاد اشتغال در روستاها

نتایج پژوهش های صورت گرفته در دهه های اخیر نشان می دهد توزیع ناعادلانه درآمد و شکاف فقر در بین مناطق روستایی بیش تر از مناطق شهری است و به همین ترتیب سطح رفاه خانوارهای روستایی در مقایسه با مناطق شهری پایین تر است ،که در صورت بی توجهی به این مسأله ، پیامدهای آن موجب افزایش شکاف هر چه بیش تر بین شهر و روستا وافزایش مهاجرت روستاییان و در نتیجه کاهش تولیدات کشاورزی و به دنبال آن افزایش وابستگی کشور به واردات ، فرسایش خاک ، پایین آمدن سطح درآمدهای عمومی کشور و مشکلات عدیده دیگر می شود .

لذا هر گونه سیاست فقرزدایی و مبارزه با مهاجرت بی رویه روستاییان به شهر ها و افزایش تولیدات کشاورزی و کاهش وابستگی به خارج ، ایجاد درآمد از محل اشتغالات و کسب و کار جدید هم چون توریسم ، اکوتوریسم ، صنایع دستی ، کشت محصولات جدید ، تبدیل و فرآوری محصولا تولیدی و مانند آن منوط به ایجاد روحیه کارآفرینی و هدایت افراد خلاق ساکن در روستا به ایجاد زمینه های شغلی جدید در روستا است که در این خصوص سه راهبرد اساسی برای توسعه و کارآفرینی در روستا وجود دارد .

اول – جذب کسب و کار ها از دیگر مناطق خصوصاً مناطق شهری به روستاها از طریق انتقال فرصت های اشتغال سایر نقاط به داخل روستا که این نوع کارآفرینی در مجموع و از نگاه ملی چندان مفید نیست .

دوم – حفظ وضع موجود و توسعه کسب و کارها براساس افزایش سطح و حجم تولیدات موجود از طریق سیاست های حمایتی که به علت هزینه های سرسام آور برای مقابله با نوسانات بازار و نیز سیل کالاهای وارداتی مشابه در اغلب موارد سیاستگذاران و مدیران کشور امکان توجه جدی و مستمر به آن را ندارند .

سوم – حمایت از ایجاد و تولید کسب و کارهای جدید از دل همان مناطق روستایی که غالباً مد نظر قرار دارد اما نیازمند برنامه ریزی منسجم و دراز مدت از سوی مدیران روستا به ویژه شورای اسلامی روستا ، دهیار و دهیاری است که از طریق حمایت و ایجاد زمینه های فعالیت برای کارآفرینان روستایی می تواند به این مهم دست پیدا نمایند .

زمینه های ایجاد اشتغال و کارآفرینی از طریق دهیاری

به استناد قوانین و مقررات موضوعه در زمینه کار دهیاری ها به ویژه ماده 10«اساسنامه تشکیلات و سازمان دهیاری ها ، مصوب 21/11/1380»، وظایف قابل احصای دهیاری ها در زمینه ایجاد کسب و کار، اشتغال و کارآفرینی در محورهای زیر قابل طرح هستند،

1-         امور مربوط به مدیریت و اداره روستا

2-         نگهداری از تأسیسات عمومی روستا

3-         نگهداری از میراث فرهنگی روستا

4-         حمایت از صنایع دستی روستا و سایر زمینه های اشتغال از این دست

5-         تکمیل ظرفیت های کشاورزی

6-         ایجاد صنایع تبدیلی

7-         ایجاد شهرک های کسب وکار

8-         ایجاد مؤسسات خیریه

9-         مشارکت در ایجاد بازارهای محلی ، منطقه ای و ملی از محصولات روستاییان

زمینه های اشتغال زایی در امور مربوط به مدیریت و اداره روستا

ارایه خدمات عمومی در روستا یکی از زمینه های اشتغال زایی است که این بخش به موازات رشد و توسعه روستا در حال گسترش هست، که این بخش نیز زمینه های مستعدی برای اشتغال زایی دارد زیرا به منظور اداره روستا ، دهیاری می بایست سازمان اداری ویژه ای را ایجاد نماید تا از طریق آن بتواند امور مربوط به روستا را هدایت و سرپرستی نماید .

در این زمینه بند 23 ماده 10 اساسنامه دهیاری می گوید :« فراهم نمودن زمینه ایجاد       خیابان ها ،  کوچه ها ، میدان ها ، پارک ها ، فضاهای سبز، ورزشی و آموزشی ، مراکز تفریحی عمومی و مجاری آب و توسعه معابر و پی گیری طرح ها ونظارت بر اجرای آن ها که در انجام آن ها در شهرها از وظایف اسلامی شهرداری است ، در روستا به دهیاری محول    شود، که در صورت تأمین بودجه و اعتبارات آن از طریق خودیاری مردم ، دهیاری می تواند به همان نسبت نیروی انسانی برای اجرای این برنامه ها از طریق جذب نیروهای موجود در روستا در صورت دارا بودن شرایط برای انجام چنین مواردی اقدام نماید .

      هم چنین « تنظیف ، نگهداری و تسطیح معابر و انهار عمومی و مجاری آب ها و فاضلاب و لایروبی قنوات مربوط به روستا و تأمین آب و روشنایی در حد امکان ، برای روستا » نیاز به ایجاد اشتغال تعدادی در روستا به این امر می باشد که در بند 24 ماده فوق آمده است. از دیگر مواردی است که در ایجاد اشتغال در بخش خدمات عمومی روستا می تواند راه گشا باشد .

نگهداری از تأسیسات عمومی روستا

همکاری در حفظ و نگهداری از تأسیسات عمومی ، عمرانی ، اموال و دارایی های روستا وکمک در احداث تأسیسات تولید و توزیع آب ، برق و مخابرات ، مندرج در بند 4 ماده ، 96 قانون تشکیلات ، وظایف و انتخابات شوراها ، مصوب 1/3/1375 که از وظایف دهیار بر شمرده است و بند 25 ماده 10 اساسنامه دهیاری به دهیار اجازه می دهد تا عنداللزم از نیروهای موجود روستا در صورت وجود زمینه کار با تأمین درآمد به این منظور می تواند استفاده نماید .

نگهداری از میراث فرهنگی روستا

صنعت گردشگری یا توریسم یکی از زمینه های ایجاد اشتغال و کارآفرینی در روستا هست. که زمینه های رشد فوق العاده ای در مناطق روستایی دارد . وجود طبیعت بکر و زیبای مناطق روستایی ، همراه با جاذبه های سنتی ، زمینه مورد علاقه گردشگران داخلی و خارجی محسوب می شود ، توسعه این صنعت که با هزینه قابل توجهی همراه نیست ، در حاشیه خود می تواند باعث توسعه کسب و کار اهالی روستا شود .

در همین راستا بند 32 ماده 10 اساسنامه از وظایف دهیار اشعار می دارد « تشریک مساعی با سازمان میراث فرهنگی در حفظ بناها و آثار باستانی روستا » .

حمایت از صنایع دستی روستا و سایر زمینه های اشتغال روستایی

صنایع فرهنگی از جمله صنایع ریشه دار در مناطق روستایی کشور هستند و به جرأت می توان گفت این صنایع روستایی بیش تر بر روی صنایع دستی متمرکزند . از آن جایی که روستاییان به صورت نسبی وقت آزاد زیادی به ویژه در فصل هایی که محصول کشاورزی را برداشت  کرده اند در اختیار دارند، اغلب در یکی از زمینه های صنایع دستی وارد می شوند تا از این محل به درآمدهای خود بیفزایند و هم بخشی از مایحتاج خود به تأمین وسایل زندگی را خود ایجاد نمایند .

     معمولاً  مواد اولیه مورد نیاز صنایع دستی به وفور در مناطق روستایی موجود است که طی اعصار و قرون از سوی روستاییان کاربرد و محل استفاده آن ها شناسایی و مورد بهره برداری قرار گرفته است ، ضمن آن که به کارگیری و استفاده از آن ها نیازمند دانش فوق العاده یا فناوری سطح بالایی نیست . این صنایع زمینه اشتغال مناسبی به خصوص برای زنان که قشر عظیمی از جمعیت روستایی را شامل هستند ، محسوب می شود و از طرف دیگر نحوه عمل در این گونه تولیدات آنان را از فضای خانه وانجام وظایف محول در آن جا دور نمی کند و از سوی دیگر با شرایط جسمی و روحی آنان نیز این تولیدات سازگاری لازم را پیدا کرده است که با گسترش و جنبه تجاری یافتن این تولیدات زنان نیز می توانند در اقتصاد خانواده نقش بیش تری را ایفا نمایند . بند 8 ماده 10 اساسنامه دهیاری نیز دهیار و دهیاری را موظف می سازد تا نسبت به تشویق و ترغیب روستاییان به توسعه صنایع دستی اهتمام ورزند .

تکمیل ظرفیت های کشاورزی

توسعه و عمران روستایی یکی از اولویت های اصلی دولت ها طی نزدیک به سه دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی بوده است ؛ که نتایج آن برای روستاییان که حدود 36 درصد جمعیت کشور را تشکیل می دهند و تولید کنندگان اصلی مواد غذایی هستند بسیار مغتنم بوده است . زیرا این امر به تکمیل زیر ساخت های روستا برای تولید شده است؛ به طوری که هم اکنون بیش از 90 درصد روستاها از راه های روستایی مناسب و آب آشامیدنی بهداشتی و برق و مراکز بهداشتی و درمانی برخوردارند و می توان گفت روستاهای بالای 30 خانوار نیز دارای مدرسه هستند.

اکنون علی رغم سرمایه گذاری های بسیار سنگینی که دولت در امر توسعه صنایع و بخش خدمات در خارج از روستا داشته است ، حدود یک پنجم تولید ناخالص داخلی را تولیدات کشاورزی تشکیل می دهد که حدود 20 درصد شاغلین کشور نیز در این بخش فعالند که از طریق اینان 85 درصد مواد غذایی مورد نیاز کشور و قریب به 20 درصد صادرات غیر نفتی نیز از این بخش تأمین می شود . تولیدات بخش کشاورزی در 25 سال گذشته به بیش از 3 برابر رسیده است ، با این وجود هنوز پتانسیل های فراوانی در تولید کشور وجود دارد که با   سرمایه گذاری های جدید می توان به آن ها دسترسی پیدا کرد که دهیار و دهیاری بهترین محمل و وسیله برای شناخت ظرفیت های جدید و هدایت نیروی انسانی و سرمایه برای ورود در این موضوع است .

ایجاد صنایع تبدیلی

صنایع تبدیلی از جمله مهم ترین زمینه های توسعه کشاورزی ، توسعه روستایی و توسعه اشتغال زایی در روستاها است ، وظیفه اصلی این صنایع ، فرآوری محصولات کشاورزی ، دامی روستا و تبدیل آنها به کالاهای نهایی تر و با ارزش افزوده بیش تر است، که اغلب در صنایع و کارخانه های شهری انجام می شود . استقرار این فعالیت ها در روستاها یا نواحی اطراف روستاها باعث خلق ارزش افزوده بیش تر در این مناطق و تحریک تولید به سمت رشد بیش تر می شود . به علاوه کیفیت و دوام در کنار آن محصولات نیز افزایش     می یابد و قدمی رو به جلو در راستای تحکیم امنیت غذایی کشور برداشته می شود .

توسعه این گونه صنایع که به دانش و فن آوری فوق العاده ای نیازمند نیست امری امکان پذیر برای نواحی روستایی کشور محسوب می شود . بسیاری از روستاییان نیز که در شهرها ، هم اکنون در همین نوع صنایع و کسب و کار به فعالیت مشغول هستند کمتر به مهاجرت متمایل خواهند شد . این گونه صنایع ، امکان صادرات مستقیم محصولات و کالاها به دیگر کشورها را فراهم می آورد و باعث افزایش رونق مناطق روستایی می شود .

از همین رو در بند 47 ماده 10 اساسنامه در زمره وظایف دهیاری آمده است :            « شناسایی زمینه های اشتغال و مساعدت در جهت تأمین کار برای افراد جویای کار با همکاری دستگاه های ذیربط » که یکی از وظایف دهیار و دهیاری در زمینه ایجاد صنایع تبدیلی است .

ایجاد شهرک های کسب و کار

توسعه روستا و گسترش کار آفرینی روستایی ، صرفاً نباید در بافت مسکونی روستا دنبال شود که عوارض سوء آن به روستا نیز امکان آسیب رساندن دارد و هم چنین با رشد روستا و اجبار خارج شدن این گونه مشاغل از روستا موجب اتلاف سرمایه ها نیز خواهد بود . لذا می بایست به این امر به صورت ملی نظر افکند . به همین دلیل از مهم ترین راه کارهای توسعه کارآفرینی و اشتغال زایی در مناطق روستایی می توان به ایجاد شهرک های کسب و کار در خارج از محوطه روستا برای یک روستا و یا حتی از آن فراتر رفته و برای تعدادی از روستاها و یا یک بخش از واحدهای تقسیماتی کشور و یا شهرستان ، اما با ماهیت روستایی نظر کرد تا این شهرک ها با ایجاد فضای مناسب برای رشد کسب و کارها و کارآفرینی باعث ایجاد و رشد شرکت ها و بنگاه های روستایی در قالب های استاندارد بشوند .

ایجاد مؤسسات خیریه

ایجاد فضای مشارکتی در روستاها و همراه کردن آنان در پی گیی نیاز نیازمندان و دستگیری از این گونه افراد موجب می شود تا دارایی های روستا به شکل عادلانه تری توزیع شود . همچنین توانمند سازی ناتوانان برای اداره خود ، یکی دیگر از وظایف دهیاران و دهیاری ها است که به کاهش فقر و توسعه بیش تر روستا مدد رسان است .

«بند 38 ماده 10 اساسنامه »در این زمینه می گوید « پی گیری و مساعدت در جهت ایجاد مؤسسات خیریه و صندوق های قرض الحسنه و مؤسسات فرهنگی » که در کنار سرویس دهی به کلیه اهالی و رشد فرهنگی و رفع نیازهای ضروری اهالی ، همچنین با ایجاد کسب و کار از گسترش فقرنیز پیش گیری می نماید .

مشارکت در ایجاد بازارهای محلی ، منطقه ای و ملی

باید با ارایه خدمات مناسب در نقاط واسط ، هم چون روستاهای مرکزی ، شهرهای کوچک و به علاوه نقاط ملی به عرضه محصولات تولیدی روستا و ارایه آن به طور مستقیم به دست مصرف کنندگان به حذف واسطه های غیر ضرور پرداخت ، تا به این ترتیب درآمد روستاییان افزایش یابد و سرمایه گذاری در بخش های تولید کشاورزی و دامی ، صنایع تبدیلی و صنایع دستی ، مقرون به صرفه شود تا از این رهگذر کسب و کار و اشتغال در روستا افزایش یابد .

از همین روی و به استناد بند 37 ماده 10 اساسنامه دهیار و دهیاری موظف است ، تا نسبت به « مساعدت و همکاری با کشاورزان در جهت معرفی محصولات کشاورزی و تولیدات صنعتی و صنایع دستی روستا در مراکز شهری و نمایشگاه های ذیربط ، همکاری لازم را به عمل آورد .

در پایان می توان این گونه نتیجه گیری نمود که کارآفرینی و ایجاد کسب و کار و اشتغال در روستا از ضرورت های وجودی شورای اسلامی روستا ، دهیار و دهیاری است، تا با مدیریت عوامل مختلف و امکانات موجود ، روستا را به سمت ایجاد مشاغلی سوق دهد که تا پیش از این ، این گونه مشاغل در روستا سابقه نداشته است . اما بالقوه امکان رسیدن به آن در روستا وجود دارد و یک مدیریت صحیح تحقق بخش این امر است . 12

فهرست منابع و مأخذ:

-             پترین . تی « کارآفرینی به منزله یک نیروی اقتصادی در توسعه روستایی » . ترجمه حمیدرضا زرنگار . مجله « جهاد » . شماره 253 ص 75-68

-       « روستا ، توسعه ، کارآفرینی » . مجله « رویش » ( فصل نامه تخصصی اشتغال و کارآفرینی ) . شماره 17 و 16 ، سال پنجم ، تیر ماه 1386

-       طاهری ، سیامک . « 23 راهکار برای توسعه اقتصادی روستاها » . هفته نامه « برنامه » . شماره 176 ، سال پنجم ، 28 مرداد 1385، ص 19-17

-       طراز کار ، محمد حسن و منصور زیبایی . « بررسی معیارهای رفاه اجتماعی و توزیع درآمد و فقر در جوامع روستایی و شهری ؛ مطالعه موردی استان های فارس ، اصفهان و سمنان » . مجله « اقتصاد کشاورزی و توسعه » ، شماره 48 سال 12 زمستان 1383، ص 154-137

-       «سالنامه آماری نیروی انسانی سال 1374 ». تهران : وزارت کار و امور اجتماعی ، مرکز آمار و اطلاعات بازار کار ، معاونت برنامه ریزی منابع انسانی و سیاست گذاری اشتغال ؛ 1385

-             عمادی ، محمد حسین و اسفندیار عباسی . « کارآفرینی در روستا » . مجله « جهاد » ، شماره 251-250، ص 13-6

-       « کارآفرینی و دگرگونی تاریخی مفهوم آن » . ماهنامه « اقتصادی » ( ضمیمه روزنامه رسالت ) ، شماره 23، آبان 1385، ص 16

-             محقق ، محمد کاظم ، « بخش کشاورزی و مشکل سرمایه گذاری » . روزنامه « کیهان » ، شماره 15763، 23 مهر 1375، ص 6

-             « نگاهی مختصر به کشاورزی ایران » . مجله « صدای کشاورز» شماره 7 ، سال اول ، فروردین و اردیبهشت 1383، ص 41-40

-             « نواحی صنعتی روستایی » ، هفته نامه « برنامه » ، شماره 197، سال پنجم ، 2 دی ماه 1385 ، ص 8

-       یاوری ، غلام رضا و فرهاد ماهر ، « راهکارهای ایجاد اشتغال در بخش کشاورزی ؛ سلسله نشست های علمی اشتغال » . تهران : جهاد دانشگاهی ، سازمان همیاری اشتغال فارغ التحصیلان ؛ 1382، ص 190-181

نقل و استفاده از مطالب با ذکر منبع و رعایت قوانین مربوط به کپی‌رایت آزاد است

                       مشتاق دریافت نظرات شما گرامیان :[e-mail]

اجرای آمایش سرزمین در حوزه فرهنگی و اجتماعی عامل رشد و توسعه روستا

حسین کوچکیان فرد ، در گفتگو با خبرنگار نشریه فرهنگ روستا و عشایر، گفت: وظیفه ما در روستاها اجرای کلیه فعالیت های فرهنگی به صورت آمایش سرزمینی است یعنی اینکه همه برنامه ها چه در شهر، یا روستا و یا در جامعه عشایری براساس میزان جمعیت،قابلیت ها، ظرفیت ها و اولویت های آن جامعه برنامه ریزی می شود.

حسین کوچکیان فرد رئیس اداره سرمایه اجتماعی و امور فرهنگی و سبک زندگی وزارت کشور، در گفتگو با خبرنگار نشریه فرهنگ روستا و عشایر، گفت: وظیفه ما در روستاها اجرای کلیه فعالیت های فرهنگی به صورت آمایش سرزمینی است یعنی اینکه همه برنامه ها چه در شهر، یا روستا و یا در جامعه عشایری براساس میزان جمعیت، قابلیت ها، ظرفیت ها و اولویت های آن جامعه برنامه ریزی می شود.

وی اجرای برنامه ها به صورت آمایش سرزمینی را عامل رشد و توسعه روستاها دانست و گفت: خوشبختانه در دولت تدبیر و امید توجه ویژه ای به مباحث فرهنگی ، اجتماعی روستا شده و همواره روستا به عنوان بخشی از برنامه ریزی فرهنگی کشور مورد توجه قرار گرفته است.

کوچکیان فرد، با بیان اینکه برجستگی نقش روستاها در توسعه فرهنگی ، اجتماعی بر سایر مباحث کشور نیز تاثیر می گذارد، گفت: کاهش مهاجرت روستاییان به شهرها، پیشگیری از آسیب های فرهنگی ، اجتماعی موجود در محیط روستا، جلوگیری از تخریب مراتع، حفظ محیط زیست روستا(گونه های گیاهی، درختی و حیوانی) و حفظ میراث فرهنگی تاریخی روستا از اثرات توجه به توسعه فرهنگی روستاهاست.

وی توسعه فرهنگی روستا را موجب توسعه متوازن در کشور عنوان کرد و افزود: یکی از کارهای که ما در حوزه روستا انجام داده ایم شناسایی استعدادهای روستایی و بالفعل کردن آنها است که در این راه از شورای اجتماعی کشور که منبعد به ریاست رئیس جمهور محترم و قائم مقامی وزیر کشور تشکیل می شود، بهره خواهیم گرفت و مصوباتی را که در حوزه توسعه فرهنگی اجتماعی روستا نیازمند آن هستیم را در این شورا تصویب و به کارگروه های فرهنگی اجتماعی استانها ابلاغ می کنیم.

وی افزود: خوشبختانه این شورا پیش از این نیزمصوبات در خور توجهی را در پی داشته است و از طریق هماهنگی بین دستگاه های فرهنگی و متولیان روستا توانسته است در بخش های مختلف روستایی کارهای مفیدی به مرحله اجرا بگذارد.

رئیس اداره سرمایه اجتماعی و امور فرهنگی و سبک زندگی وزارت کشور، اضافه کرد: در همن راستا طی تفاهم نامه ای که با دارالقرآن سازمان تبلغات اسلامی کشور منعقد شد، توانسته ایم بیش از سه هزار خانه قرآن در روستاهای کشور تاسیس کنیم که وظیفه آنها اجرای برنامه های مختلف قرآنی است و ما نیز به طور مستمر فعالیت های آنان را رصد می کنیم.

وی بیان کرد: ما در پی آن هستیم که تفاهم نامه ای را با چند وزارتخانه و نهاد به امضا برسانیم که بتوانیم مراکز چند منظوره ای را درروستاها راه اندازی کنیم که در واقع هم کاربرد گردشگری داشته باشد و هم محل اجتماعات، پارک، تفریح و ورزش روستاییان باشد.

کوچکیان فرد، عنوان کرد: این مراکز چند منظوره در برخی از روستاهای بوشهر به صورت پایلوت انجام شده است که انشالله در آینده نزدیک در کشور اجرایی می شود و این امر گامی در جهت توسعه متوازن شهر و روستاست.

این مقام مسئول اضافه کرد: ما در فاز دیگری از فعالیت هایمان توجه به جشن ها و ورزش های بومی و محلی را در دستور کار قرار دادیم و با شعار " هر روستا یک جشن بومی" سعی کردیم ضمن دادن آگاهی به روستاییان، بخشی از داشته های فرهنگی آنان را ترمیم کنیم تا زمینه های اشتغالزایی مفید و خودباروی و رشد شخصیت در روستاییان ایجاد شود.

وی در بخش دیگری از سخنانش به سرمایه های اجتماعی روستاییان و عشایر اشاره کرد و گفت: ما با دو سنجش در سال های 83 و 93 وضعیت موجود را در میان اقشار جامعه بررسی و ارزیابی کردیم و باید دانست سرمایه های اجتماعی مفهومی مرکب است که مولفه های تشکیل دهنده آن سه عنصر اساسی اعتماد عمومی، مشارکت اجتماعی و رضایتمندی عمومی است که درون شبکه های اجتماعی در سه سطح خرد ، مبتنی بر روابط اشخاص حقیقی با یکدیگر ، میانه ، براساس روابط فرد با سازمان ها و نهادهای جامعه از جمله دولت شکل می گیرد و سطح کلان ، که ناظر بر ادراک افراد جامعه از مفاهیم فوق است .

کوچکیان فرد ، افزود: به طور مثال اگر سرمایه اجتماعی در میان روستاییان را در نظر بگیریم، می بینیم که به طور معمول روستاهای ما محلی برای شکل گیری شبکه های افقی اجتماعی برای کار جمعی بوده و این نشان دهنده مولفه مشارکت اجتماعی است، همچنین سطح ارتباط رو در رو و اعتماد به یکدیگر در میان روستاییان بالاست و از طرفی روحیه روستاییان ما با قناعت و دین باوری عجین شده است که این دو موضوع سطح بالاتر اعتماد و رضایتمندی عمومی را در میان روستاییان را نشان می دهد که در ایجاد محیطی متبوع برای کار و زندگی در مقایسه با شهرها را ایجاد می نماید که اگر ما امکانات حداقلی برای آنان فراهم نماییم قطعاَ از مهاجرت به حاشیه شهرها و زندگی در شرایط غیر استاندارد ترجیح خواهند داد .

وی بیان کرد: باید دانست که روستاییان ما در مباحث مربوط به سرمایه اجماعی قوی تر هستند و عقبه قابل قبولی دارند و ما کمک می کنیم با برنامه ریزی های لازم ضمن احیای این سرمایه ها در روستا، آن را حفظ کنیم.
وی ادامه داد: ما در بحث آمایش سرزمینی به این نکته رسیده ایم که باید برنامه های فرهنگی اجتماعی را از خود روستا شروع کرد تا از مهاجرت روستاییان به شهرها پیشگیری کنیم و ضمن ایجاد اشتغال و ارتقای شاخص های سرمایه های اجتماعی، احساس رضایتمندی را برای روستاییان از زندگی در روستا فراهم کرد.
رئیس اداره سرمایه اجتماعی و امور فرهنگی و سبک زندگی وزارت کشور، یکی از مولفه های رشد سرمایه اجتماعی را سبک زندگی اسلامی - ایرانی عنوان کرد و افزود: ما طبق منویات مقام معظم رهبری سعی کرده ایم با نماد سازی و الگو برداری از مظاهر اسلامی و ایرانی در روستا آنها را شناسایی و بازنمایی کنیم تا ضمن تقویت ارزش ها و هنجارها، جامعه را از گزند شبیخون فرهنگی دشمن حفظ کنیم.

وی در ادامه اشاره ای به اهم فعالیت های این اداره در روستاها داشت و گفت: در راستای ترویج ورزش همگانی و فرهنگ پهلوانی و از محل اعتبارات سازمان همیاری و دهیاری های کشور بنا شده است در مراکز هر یک از دهستان های کشور حداقل یک زورخانه احیا شود همچنین با رویکرد تقویت گردشگری روستایی و تنوع بخشی به آن همچنین ایجاد اشتغال از این رهگذر برای روستاییان مسیرهای کوهپیمایی، جنگل پیمایی و کویرپیمایی و مانند آن در محدوده های روستایی ساماندهی شود.

کوچکیان فرد، از آموزش روستاییان در خصوص حفظ منابع طبیعی خبرداد و گفت: یکی دیگری از فعالیت های ما در زمینه روستا شناسایی قطب های گردشگری روستایی است که ضمن ایجاد اشتغال برای روستاییان می تواند آنان را برای حفظ منابع درآمدی پایدار از این محل به حفظ محیط زیست روستا تشویق نماید .

وی در پایان گفت: پیگیری برای راه اندازی کتابخانه های سیار روستایی و بهره گیری از ظرفیت عظیم اردوهای جهادی به سمت روستاهای محروم تر از دیگر محورهای مهم خدمات رسانی این نهاد به روستاهاست.11 

 

نقل و استفاده از مطالب با ذکر منبع و رعایت قوانین مربوط به کپی‌رایت آزاد است

 مشتاق دریافت نظرات شما گرامیان : [e-mail]