شبکه پویا و زنجیره ارتباط شوراها با یکدیگر و روابط شوراهای روستا و بخش در آن

قسمت نهم کتاب:

راهبر شورای اسلامی روستایی

(تاریخچه، مبانی، ساختار، وظایف و تشکیلات)

 

                                                                            مؤلفان:                                                                                                                               حسین کوچکیان فرد

                                                                                               امید کوچکیان فرد

 

محتویات----------

فصل هفتم:  شبکه پویا و زنجیره ارتباط شوراها با یکدیگر و روابط شوراهای روستا و بخش در آن

  الف ) وظایف و اختیارات شورای اسلامی بخش در قبال شورای اسلامی روستا

• نظارت بر عملکرد شوراهای روستایی واقع در محدوده بخش  
• هماهنگی میان شوراهای اسلامی روستاهای واقع در بخش 
• تأیید اقدامات مالی و اجرایی شوراهای اسلامی روستایی 
• صدور مجوز محل استقرار شورای اسلامی روستا و انتشار عمومی فعالیت ها 
• در خواست طرح موضوعات ضروری در شورای اسلامی روستا 

ب) وظایف شورای اسلامی روستا در قبال شورای اسلامی بخش

• ارایه طرح ها و پیشنهادهای اجرایی
• گزارش از نارسایی های موجود در حوزه انتخابیه 
• ارسال نسخه ای از فعالیت های شورا به شورای اسلامی بخش

-------------

 

فصل هفتم:  شبکه پویا و زنجیره ارتباط شوراها با یکدیگر و روابط شوراهای روستا و بخش در آن

شوراهای اسلامی کشور جزایر پراکنده و دور از یکدیگر نیستند، بلکه کلیه رده های شورایی در یک نظام و زنجیره شورایی با یکدیگر در ارتباط متقابل و مستمر می باشند، شوراهای پایه که عبارت از شورای عشایر، شورای روستا و شورای شهر هستند، به طور مستقیم از سوی مردم محل اعضای آن تعیین می شود. [1] سایر رده های بالایی این شوراها که به طور غیر مستقیم و از طریق نمایندگان اعزامی از این شوراها و انتخاب اعضای لازم از بین خود برای عضویت در آن شوراها تعیین می شود. شوراهای فرادست برای شوراهای پایه هستند و دارای ویژگی های زیر می باشند:

• هریک از رده های شورایی فرادست به استناد قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در رده های اجرایی تقسیمات کشوری که از قبل و براساس قوانین موضوعه مسوول اجرایی از سوی دولت در آن تعیین و منصوب شده است تشکیل می شوند .
• شوراهای فرادست موظف به همکاری با مسوولین اجرایی و نیز نظارت بر فعالیت های محلی آنان در حدود قانون و مقررات هستند .
• شوراهای فرادست بلافصل که در مورد شورای اسلامی روستا عبارت از شورای اسلامی بخش می باشد، وظیفه پشتیبانی و رفع مشکلات مربوط به فعالیت شوراهای فرودست یعنی شوراهای اسلامی روستا و عشایری و نیز دفاتر نمایندگی در آبادی هایی که حد نصاب لازم جمعیتی برای تشکیل شورای روستایی را نداشته و از طریق دفتر نمایندگی اداره می شوند، هستند .

علاوه براین پشتیبانی، تقویت و رفع نیازهای حیات شوراهای فرودست که با آرای مستقیم مردم اعضای آن تعیین می شوند از اصلی ترین وظایف شورای اسلامی بخش می باشد .

• شورای اسلامی فرادست یعنی شورای اسلامی بخش و فرودست یعنی شورای اسلامی روستا در قبال یکدیگر مسوولیت هایی دارند که فعالیت سالم و مستمر هر دوی اینها به استمرار آن بستگی دارد .

 

  الف ) وظایف و اختیارات شورای اسلامی بخش در قبال شورای اسلامی روستا

شورای اسلامی بخش به عنوان شورای بی واسطه فرادست برای شورای اسلامی روستا که از ترکیب اعضای شوراهای اسلامی روستایی و عشایری واقع در همان بخش تشکیل یافته اند در قبال شوراهای روستایی و عشایری فرودست خود وظایف و همچنین اختیاراتی دارند که پاره ای از آن ها به شرح زیر می باشد.

 

نظارت بر عملکرد شوراهای روستایی واقع در محدوده بخش

پیگیری و نظارت بر رعایت وظایف قانونی از سوی شوراهای اسلامی روستاهای واقع در محدوده بخش حوزه فعالیت شورای بخش، یکی از اساسی ترین وظایف شورای اسلامی بخش در قبال شورای اسلامی روستا می باشد تا از این طریق حیات سالم و بدون اشکال شوراهای روستایی دچار مشکل نشود و از ره گذر آن استمرار فعالیت سالم و در چارچوب قواعد و قانون شوراهای روستایی برای دستیابی به اهداف مورد نظر از تشکیل شوراهای روستایی تأمین شود همچنین حمایت های لازم و پشتیبانی های قانونی و اجرایی برای فعالیت شورای روستایی در سطحی بالاتر تأمین شود. [2]

 

هماهنگی میان شوراهای اسلامی روستاهای واقع در بخش

از دیگر وظایف شورای اسلامی بخش در قبال شوراهای اسلامی روستایی حوزه انتخابیه آن عبارتند از ایجاد هماهنگی لازم میان شوراهای اسلامی روستاهای واقع در محدوده بخش می باشد . [3]

همینطور حل و فصل مشکلات و اختلافات میان دو یا چند روستا یا شورای روستایی واقع در محدوده بخش در مواردی که قابلیت پیگیری قضایی ندارد [4] و طرفین اختلاف راضی به حکمیت شورای اسلامی بخش می باشند از دیگر وظایف این شورا می باشد.

 

تأیید اقدامات مالی و اجرایی شوراهای اسلامی روستایی

تمامی درآمد و صورت بودجه سالانه شورا که در قالب طرح های عمرانی و یا مصارف جاری شورای اسلامی روستا می باشد، باید از قبل به تأیید شورای اسلامی بخش رسیده باشد. همچنین در مواردی که در طی سال و پس از تصویب بودجه به صورت الحاق بودجه سالانه در برنامه های شورای اسلامی روستا قرار می گیرد و نیز برنامه های مشترک بین چند روستا، جملگی باید از قبل به تأیید شورای اسلامی بخش رسیده باشد . [5]

همینطور خرید یا فروش اموال غیر منقول شورا و دهیاری، علاوه بر تصویب دو سوم اعضا و طی مراحل قانونی، باید با توافق شورای اسلامی بخش صورت بپذیرد.[6]

علاوه بر آن بررسی و تأیید طرح های هادی روستاهای واقع در محدوده بخش که پیش از این با مشارکت شورای روستایی تهیه شده است و ارسال به مراجع مربوط برای تصویب نهایی از دیگر وظایف مصرح قانونی شورای بخش در قبال شورای روستا می باشد . [7]

 

صدور مجوز محل استقرار شورای اسلامی روستا و انتشار عمومی فعالیت ها

محل تشکیل جلسات شورای روستا و نیز مکان استقرار دهیاری و جای نگهداری دفاتر، اسناد و مدارک شورای اسلامی روستا در مکانی مشخص و مناسب باید با هماهنگی و تأیید شورای اسلامی بخش تعیین و اقدام شود. [8]

انتشار هرگونه گزارش یا اعلام عمومی از فعالیت های سالانه و برنامه های آتی شورای اسلامی روستا که جنبه عمومی دارد به هر وسیله ممکن برای اطلاع عموم اهالی روستا نیز با تأیید شورای اسلامی بخش امکان پذیر خواهد بود. [9]

 

در خواست طرح موضوعات ضروری در شورای اسلامی روستا

شورای اسلامی بخش در صورتی که طرح موضوع یا موضوعاتی را در دستور کار جلسات هر یک از شوراهای اسلامی روستایی واقع در حوزه بخش مربوط را ضروری تشخیص دهد، با درخواست کتبی از شورای اسلامی روستای مربوط، می تواند تقاضای قرارگرفتن آن موضوع یا موضوعات در دستور کار شورا را بنماید.[10]

 

ب) وظایف شورای اسلامی روستا در قبال شورای اسلامی بخش

شورای بخش در سلسله مراتب شورایی، اولین رده شورایی می باشد که از ترکیب اعضای شوراهای روستاهای همان بخش و با انتخاب آنان از میان منتخبین شوراهای روستایی تشکیل می یابد[11]و همانطور که شورای اسلامی بخش در مقابل شورای اسلامی روستا دارای وظایفی می باشد. شورای روستا نیز درقبال شورای اسلامی بخش مربوط وظایفی را بر عهده دارد که عمل به آن موجب پویایی و فعالیت مطلوب هر دو شورا خواهد شد. تعدادی از این موارد را در محورهای زیر می توان برشمرد .

 

ارایه طرح ها و پیشنهادهای اجرایی

شورای اسلامی روستا موظف است تا ضمن نظارت برحسن اجرای مقررات مربوط به حفاظت و بهسازی محیط زیست و بهره برداری از منابع طبیعی و جلوگیری از فرسایش خاک و حفظ عمران مزارع، باغ ها، مراتع و جنگل ها، محدوده های زیست محیطی، احیای و لایروبی قنوات و نهرهای متروکه واقع در محدوده روستا و حوزه انتخابیه خود، طرح ها و پیشنهادات لازم در این زمینه ها را به شورای اسلامی بخش برای پیگیری و اعلام به شورای بالاتر و مسئولین اجرایی و هرگونه اقدام لازم ارایه نماید . [12]

 

گزارش از نارسایی های موجود در حوزه انتخابیه

شورای اسلامی روستا باید ضمن بررسی برنامه های پیشنهادی ارگان های اجرایی در زمینه های مختلف و تطبیق آنها با ضرورت های موجود در حوزه انتخابیه شورا و محدوده روستا، گزارش نارسایی های آن را به شورای بخش و مراجع ذی ربط ارایه نماید . [13]

 

ارسال نسخه ای از فعالیت های شورا به شورای اسلامی بخش

شورای اسلامی روستا موظف است تا در پایان هر جلسه، نسخه ای از مصوبات خود در آن جلسه و نیز مکاتبات شورای اسلامی روستا را برای اطلاع و هرگونه اقدام مقتضی به شورای اسلامی بخش ذی ربط ارسال نماید [14] و در پایان نیمه دوم فروردین ماه هر سال گزارش کار سالانه خود [15] و نیز در پایان هر سال شمسی با توجه به برنامه های چهارساله شورا، بودجه جاری و عمرانی شورای اسلامی روستا برای سال آینده را تهیه و تنظیم نماید و نسخه ای از آن را برای شورای اسلامی بخش ارسال دارد . [16] همچنین یک ماه قبل از انقضای مدت قانونی شورا، صورتی از کلیه فعالیت ها، طرح ها و برنامه هایی که در طول دوره فعالیت قانونی به اجرا گذاشته است و یا در دست اجرا دارد را به شورای بخش و بخشداری ارسال نماید.[17]

نقل و استفاده از مطالب با ذکر منبع و رعایت قوانین مربوط به کپی‌رایت آزاد است

مشتاق دریافت نظرات شما گرامیان : [e-mail]

 

 

---

[1]  . در قانون شوراها مصوب 1361 شوراهای رده پایه که به طور مستقیم از سوی اهالی هر محل تعیین می شوند علاوه بر موارد مذکور در متن شورای شهرک و محله های شهری را نیز شامل می شدند که در قانون تشکیلات مصوب 1375 رده محله و پس از مدتی شهرک نیز از موارد شمول خارج شد. همچنین باید توجه داشت شوراهای عشایری نیز در واقع ماهیت روستایی دارد.

[2]  . قانون تشکیلات مصوب 1375:  ماده 79 بند 3- نظارت بر شوراهای روستاها بمنظور رعایت وظایف قانونی .

[3]  . قانون تشکیلات مصوب 1375:  ماده 79 بند 2-  ایجاد هماهنگی لازم بین شوراهای روستاهای واقع در محدوده بخش.

[4]  . قانون تشکیلات مصوب 1375:  ماده 79 بند 4-  حل و فصل مشکلات و اختلافات میان دو یا چند روستا یا شوراهای روستایی‌واقع در محدوده بخش، در مواردی که قابل پیگیری قضائی نیست.

[5]  . ‌ آیین نامه اجرایی شورای روستا :  ماده 40 – شورا(ی روستایی) مکلف است کلیه فعالیتهای مالی خود و دهیاری را اعم از در آمد مخارج و مانده حسابها ‌به طور نوبه‌ای و برطبق فرمهای دریافتی به‌اطلاع شورای اسلامی بخش برساند.

‌ماده 36 - تبصره 1 ـ در صورت نیاز به اجرای برنامه جدید در طی ایام سال و پس از تصویب بودجه‌سالانه‌ ، شورا می‌تواند به صورت الحاق به بودجه سالانه‌ ، آن برنامه را تنظیم و اجرا نماید.

تبصره 2 ـ در مواردی که طرح‌های مشترک به وسیله چند روستا به مورد اجرا گذارده می‌شود ، انجام آن علاوه بر تصویب شورا ، باید با هماهنگی شورای اسلامی بخش باشد.

[6]  . آیین نامه اجرایی شورای روستا:  ماده 42 ـ خرید یا فروش کلیه اموال منقول و غیرمنقول و اجاره مکان‌های لازم برای شورا ودهیاری علاوه بر تصویب دو سوم اعضا و طی مراحل فوق باتوافق‌شورایاسلامی‌بخش‌صورت‌گیرد.

 

[7]  . قانون تشکیلات مصوب 1375:  ماده 79 بند 8 -  بررسی و تأیید طرحهای هادی روستاهای واقع در محدوده بخش و ارسال به‌مراجع ذی‌ربط جهت تصویب نهایی.

[8]  . آیین نامه اجرایی شورای روستا :  ماده 13 ـ محل دهیاری و محل تشکیل جلسات شورا ، همچنین مکان نگهداری دفاتر ، اسناد ومدارک و اموال شورا باید در مکان ثابت و مناسب و با هماهنگی شورای بخش تعیین شود.

[9]  . آیین نامه اجرایی شورای روستا :  ماده 15 ـ شورا با تایید شورای بخش می‌تواند فعالیت‌های سالانه همچنین برنامه‌های آینده ‌شورا را که جنبه عمومی دارد پس از تصویب در جلسات شورا با وسایل ممکن به اطلاع اهالی ‌روستا برساند.

[10]  . آیین نامه اجرایی شورای روستا :  ماده 17 ـ موضوع یا موضوعات مختلف قابل طرح در شورا با تشخیص رییس‌ ، درخواست هریک از اعضا و یا تقاضای کتبی شورای اسلامی بخش‌ ، بخشدار یا دهیار ذی‌ ربط در دستور کار شوراقرار می‌گیرد.

[11] . قانون تشکیلات مصوب 1375:  ‌ماده 5 - در هر بخش شورای بخش که اعضاء آن پنج نفر می‌باشد با اکثریت نسبی از بین نمایندگان منتخب شوراهای روستاهای واقع در محدوده بخش تشکیل می‌شود و در‌صورتی که عضو معرفی شده از شورای روستا به عضویت اصلی و علی‌البدل شورای بخش انتخاب شود از عضویت شورای روستا خارج نخواهدشد.
‌‌تبصره - از یک روستا بیش از یک نفر نباید در شورای بخش حضور داشته باشد و در صورتی که تعداد روستاهای بخش کمتر از پنج روستا باشد‌اعضاء شورای بخش از میان مجموع اعضاء شوراهای روستاها انتخاب خواهند شد و نهایت حداقل باید از هر روستا یک نفر انتخاب گردد.

[12]  . قانون تشکیلات مصوب 1375:  ‌ماده 76 بند ع - نظارت بر حسن اجراء مقررات مربوط به حفاظت و بهسازی محیط زیست‌روستا و بهره‌برداری از منابع طبیعی و جلوگیری از فرسایش خاک و حفظ عمران، مزارع،‌باغها، مراتع، جنگلها، محدوده‌های زیست محیطی، احیاء و لایروبی قنوات و نهرهای‌متروکه و ارائه طرح و پیشنهاد در این زمینه‌ها به شورای بخش.

[13]  . قانون تشکیلات مصوب 1375:  ‌ماده 76  بند ب - ارائه پیشنهاد جهت رفع کمبودها، نارسایی‌ها و نیازها به مقامات ذی‌ربط.

[14]  . آیین نامه اجرایی شورای روستا :  ماده 21 ـ تمامی مکاتبات شوراها باید طبق فرم‌های ارسالی از وزارت کشور دارای تاریخ‌ ، شماره ثبت در دفتر شورا ، نام کل گیرنده و موضوع نامه باشد و حداقل در چهار نسخه تنظیم شود ونسخه اول برای اداره یا سازمان مورد نظر و نسخه دوم برای بخشدار و نسخه سوم برای شورای اسلامی بخش ارسال و نسخه چهارم به عنوان سابقه در بایگانی شورانگهداری شود.

[15]  . آیین نامه اجرایی شورای روستا :  ماده 20 ـ شورا موظف است در پایان نیمه دوم فروردین هر سال گزارش کار سالانه خود را طبق‌ فرم‌ های دریافتی در سه نسخه تنظیم و نسخه اصلی را جهت اطلاع شورای اسلامی بخش‌ ، نسخه دوم‌ را به منظور اطلاع بخشدار محل ارسال کند و نسخه سوم را به عنوان سابقه در بایگانی شورا ثبت ونگهداری نماید.

[16]  . آیین نامه اجرایی شورای روستا :  ماده 40 ـ شورا موظف است در پایان هر سال شمسی و با توجه به برنامه‌های چهارده ساله‌دوره خود و برآورد عواید و درآمدهای سال آتی‌ ، بودجه جاری وعمرانی شورا برای سال آینده را درسه نسخه تنظیم نماید در اولین روز اسفند همان سال‌ ، نسخه اصل را برای بخشدار مربوطه و نسخه‌دوم را به شورای اسلامی بخش ارسال و نسخه سوم را به عنوان سابقه در دفاتر شورا بایگانی نماید.

[17]  . آیین نامه اجرایی شورای روستا :  ماده 30 ـ شورا مکلف است یک ماه قبل از انقضای مدت قانونی خود ، صورتی از کلیه‌فعالیت‌ها ، طرحها و برنامه‌هایی که در طول دوره فعالیت قانونی به اجرا گذارده است و یا در دستاجرا دارد در دو نسخه تهیه و نسخه اول را برای بخشداری ذی‌ربط ارسال و نسخه آخر را برای ثبت درسوابق شورا نگهداری نماید.