دربرابر دوست (دل نوشته های نغز با الهام از کلام بزرگان ) بخش دوم

   گردآوری و تألیف:حسین کوچکیان فرد          

 

مقدمه

..... دوست واقعی آنست که ..... درکنارش جرأت نماییم همان که هستیم باشیم .......

هزاران سال مردم این نقطه از زمین در جایی که به شرق میانه شهرت یافته است احساس و منظور خود را برای اثربخشی بیشتر در مخاطب و شنونده تلطیف ، روح نواز و موزون کرده اند و ما امروز وارث این فرهنگ غنی هستیم . جفای بزرگی ابتدا به خود و سپس به آنان است که این گنج بزرگ را که برای ما به میراث گذاشته اند در زندگی روزمره از آن استفاده نکنیم درحالی که هر توسعه ای نیز در آغاز با ایجاد یک مفهوم انتزاعی رشدیابنده شروع می شود که قطعاَ الهام و شعر بخش جدایی ناپذیر آن است . از طرف دیگر سخن نغز قسمتی بزرگ از میراث بشریت در این کره خاکی است ... و من با توجه به ذائقه هنری و علایق ام دلنوشته هایی را خلق و یا با جرح و تعدیل از کلام بزرگان انتخاب نموده ام که در این حس مشترک شما را نیز شریک می سازم .

 

(1)

گاهی زندگی سخته و ما ناخواسته سختترش می کنیم،

گاهی آرامش داریم،خودمون خرابش می کنیم،

گاهی خیلی چیزها رو داریم اما محو تماشای نداشته هایمون میشیم،

گاهی حالمون خوبه اما با نگرانی آینده خرابش می کنیم،

گاهی میشه ادامه داد اما با اشتیاق انصراف میدیم

 و گاهی تمام عمر اشتباه می کنیم و نمی دونیم یا نمی خواهیم بدونیم که

  یکبار زنده ایم وفقط یکبار  زندگی می کنیم ....

                   

***

گاهی گمان نمی کنی ولی خوب می شود

گاهی نمی شود که نمی شود که نمی شود

گاهی بساط عیش خودش جور می شود

گاهی دگر تهیه بدستور می شود

گه جور می شود خود آن بی مقدمه

گه با دو صد مقدمه ناجور می شود

 

(2)

روش نیکی کردن را بیآموزیم ...

 هر بار اندکی اما مستمر تا فرد توان جبران آن را داشته باشد.

 افراد شایسته که توان جبران و قدردانی نیکی ما را ندارند از ما دور خواهند شد

 و اشخاص معمولی نیز به دشمن و بدگو تبدیل می شوند .

 .. پس نیکی باید اندک و دلخواه فرد باشد.

***

                                                        

زان یار دلنوازم شکریست با شکایت

گر نکته دان عشقی بشنو تو این حکایت

بی مزد بود و منت هر خدمتی که کردم

یا رب مباد کس را مخدوم بی عنایت

چشمت به غمزه ما را خون خورد و می‌پسندی

جانا روا نباشد خونریز را حمایت

 

 

 

 

(3)

چگونگی انتخاب درست رابیاموزیم

 برای این منظور هوش به تنهایی کافی نیست و حس تشخیص خوب و خوبتر هم لازم است

 وگرنه بسیارند کسانی که با پشتکار و دانش کافی انتخاب بد داشته اند

 .... حس تشخیص از سلیقه خوب و داوری درست بدست می آید

 

***

 دوری که در او آمدن و رفتنِ ماست

او را نه بدایت نه نهایت پیداست

کس می نزند دمی در این معنی راست

کاین آمدن از کجا و رفتن به کجاست

 

(4)

قانون شکل گیری یک رفتار در انسان:

توام بودن یک کار با لذت یا رفتار به تابعیت از جمع که به مدت حداقل سی روز تکرار شود

 و تغییر آن نیز باحرکت معکوس

 یعنی دقت بر ترک آن با سختی

 یا بودن در جمعی که آن رفتار را نکوهش می کنند

 حداقل سی روز

***

سحرگه ره روی در سرزمینی

همی‌گفت این معما با قرینی

که ای صوفی شراب آن گه شود صاف

که در شیشه برآرد (بماند) اربعینی

خدا زان خرقه بیزار است صد بار

که صد بت باشدش در آستینی

مروت گر چه نامی بی‌نشان است

نیازی عرضه کن بر نازنینی

 

 

(5)

بارها با دیدن یک رفتار از شخصی،

 او را خوب یا بد پنداشته ایم

 در حالی که خلقیات چیزی است که در روح فرد رسوخ کرده

 و رفتار و عملکرد دایمی است

 و با دیدن آن عمل به کرات می توان در باره اش داوری کرد

 پس هیچگاه یک یا چند رفتار فرد را مبنای خوبی یا بدی اش قرار ندهیم

***

 

بیا تا قدر یک دیگر بدانیم

که تا ناگه ز یک دیگر نمانیم

کریمان جان فدای دوست کردند

سگی بگذار ما هم مردمانیم

غرض‌ها تیره دارد دوستی را

غرض‌ها را چرا از دل نرانیم

 

 

(6)

هیچگاه عیب دیگران را به رخشان نکشیم

 بویژه نزدیکان اعم از دوست یا خویشاوند

 و در صورتی که بیان عیب فردی را لازم دانستیم

 قبلا از عیب حداقل سه موردخوبی او را بیان کنیم

 و اگر محاسن او را به تعداد نیافتیم

 قطعا از گفت بیان عیب او باید خودداری کنیم

      ***               

                                     

بیا تا مونس هم یار هم غمخوار هم باشیم

انیس جان غم فرسودهٔ بیمار هم باشیم

شب آید شمع هم گردیم و بهر یکدیگر سوزیم

شود چون روز دست و پای هم در کار هم باشیم

دوای هم شفای هم برای هم فدای هم

دل هم جان هم جانان هم دلدار هم باشیم

بهم یکتن شویم و یکدل و یکرنگ و یک پیشه

سری در کار هم آریم و دوش بار هم باشیم

 

(7)

خوشبختی و موفقیت در کارو زندگی فرمول و راه حل بی نهایت ساده ای دارد

 اول ببینیم در چه زمینه ای به دنبال آن هستیم

 دوم فردی که به این موقعیت رسیده است را پیدا کنیم

 و سوم او را زیر نظر بگیریم

 و همه سکنات و حرکت وی را ما هم انجام دهیم

آنگاه چنین خواهیم شد

    ***             

 

ساحل افتاده گفت

 گرچه بسی زیستم

هیچ نه معلوم شد آه که من چیستم

موج ز خود رفته ئی

 تیز خرامید و گفت

هستم اگر میروم

گر نروم نیستم 20

 

نقل و استفاده از مطالب با ذکر منبع و رعایت قوانین مربوط به کپی‌رایت آزاد است

مشتاق دریافت نظرات شما گرامیان : [e-mail]

درآمدی کلی بر «سبک زندگی ایرانی اسلامی»

                                                                 حسین کوچکیان فرد

مقدمه

سبک زندگی از جمله مفاهیم بنیادی است که امروزه موضوع مطالعات راهبردی قراردارد و این به خاطر ارزش و تاثیر عملیاتی بالای آن است. لذا لازم می آید تا الگوی اسلامی  و ایرانی این بحث هم تحقیق و هم تدوین علمی گردد و از این طریق دیدگاه اسلامی به حوزه عمل و اجرا وارد گردد.آنچه در این نوشتار آمد صرفا طرح بحث و کلیاتی بود که امید می رود از سوی مخاطبان پیگیری و توسعه یابد. 

 

از مفاهیم مهمی که طی دهه های اخیر از سوی پژوهشگران حوزه علوم اجتماعی بویژه جامعه شناسی و به منظور بیان پاره ای از رفتاری های انسان در مطالعه فرهنگی جوامع مختلف بشری مورد نظر واقع شده ، «سبک زندگی» است.دایره بکارگیری این اصطلاح تا جایی رواج یافته که جایگزین بسیاری از مفاهیم و واژه های سنتی در تحلیل رفتار فردی و اجتماعی شده است .

1.ویژگی ها و چیستی سبک زندگی   

سبک زندگی مبتنی بر الگوهای قابل شناسایی از رفتاری است که طی فعل و انفعال بین ویژگی های شخصی ، تعاملات اجتماعی و شرایط اقتصادی و اجتماعی و محیط زندگی فرد تعیین می شود . از این رو اصطلاح سبک زندگی قرابت نزدیکی با مجموعه ای از مفاهیم اجتماعی مانند جامعه ، فرهنگ ، ذهن ، رفتار ، معنا ، شخصیت ، محیط ، وراثت ، نیاز ، سابقه ، مد ، منزلت و سنت دارد ، همچنین مفهوم سبک زندگی از یک سو جزیی ترین رویدادهای حیات بشر و از سوی دیگر تا اعماق وجود آدمی را در بر می گیرد،در نتیجه شامل همه ابعاد وجود اجتماعی و عمیقآَ ضمیر فردی می شود .با این توصیف می توان سبک زندگی را به مجموعه ای نسبتا جامع از عملکردهایی معرفی نمودکه یک فرد آن را در عمل به کار می گیرد.به عبارت دیگر سبک زندگی از تعامل نظر و شرایط عینی حاصل آمده بر محوریت رفتارهای او قرار دارد؛ چرا که رفتارها نه تنها بیانگر نیازهای افراد بلکه تصویرگر عینی اندیشه و هویت شخصی وی نیز است.

2.عناصر مرتبط با سبک زندگی

در جوامع گذشته فرد از حق انتخاب کمتری برخوردار بود.به این معنا که در فرهنگ سیاسی سنتی عملاَ  حوزه های گزینش محدود بود و عموم برنامه هاتوسط صاحبان قدرت برتر، از پیش تعیین شده بودند.لذا در عمل نوعی جبر پنهان وجود داشت. اما با گذشت ایام و پیشرفت وسایل ارتباط جمعی، اشخاص به شکلی از «آگاهی از خود» و «آگاهی از جهان» نایل شده اند که بر پایه «حق انتخاب» استوار است. به این ترتیب سبک زندگی وابسته به انتخاب و انتخاب وابسته به اطلاعات است و اطلاعات نیز به نوبه خود محصولی از فرایند ارتباطات است و این ارتباطات می تواند میان فردی یا رسانه ای باشد. در مجموع رابطه رسانه و سبک زندگی چرخه ای به هم پیوسته و متقابل است. برای مثال:رسانه ها سبک زندگی جدید را پیش روی انسان قرار می دهند و انسان ها از طریق آن با خواسته ها و نیازهای جدید و سبک زندگی نوین آشنا می شوند . رسانه ها از طریق بمباران و هجوم اطلاعات ، فرهنگ مصرف گرا و مصرف فرهنگ را برجسته می سازند و در عین حال حوزه فرهنگ را وسعت و غنی می بخشند .تبلور رسانه های جمعی را امروزه می توان در رادیو ، تلویزیون ، ماهواره ، سایت ، وبلاگ ، شبکه های اجتماعی ، موزه ، تالار گفتگو و ده ها نوع دیگر از محصولات فرهنگی ، فضایی(مجازی) مشاهده کرد که همه پیرامون فرد جمع می شوند و بخش مهمی از عمر و وقت او را به آنها اختصاص می دهند و از این طریق سبکی از زندگی را شکل می دهند که تا اعماق وجود فرد ، خانواده و جامعه نفوذ می کند .

3.الگوها و محدوده ها

برای سبک زندگی در عصر حاضر الگوهای متنوعی وجود دارد که از آن جمله اند : سبک زندگی روستایی یا شهری ، سنتی یا مدرن ، مصرف گرایانه یا تولیدی ، دخترانه یا پسرانه ، فرد محور یا جمعی ، ایرانی یا غربی ، بالای شهری یا پایین شهری ، خشونت محور یا عاطفی .همچنین می توان به سبک های زندگی ناظر یر گروه و یا مکتب خاصی اشاره داشت، مانند:سبک زندگی فمینیستی ، سیاسی ، پلیسی ، طبقاتی ، رفاه طلب ، جهان وطنانه ، توده وار ، قوم گرایانه ، مدگرا ، خطر پذیر ، قدرت گرا ، و ارزش مدار.ضمنا سبک زندگی در حوزه ها و محدوده های وسیعی نفوذ می کند از جمله : مدیریت تصمیم گیری ، شاخص های شناختی ، اخلاق اجتماعی ، معاشرت ، پوشش ، آرایش ، مد ، غذا و تغذیه ، آشپزی ، معماری ، دکوراسیون داخلی ، طراحی صنعتی ، تفریح و گردشگری ، استفاده از جواهرات ، تندرستی ، ارتباطات گفتاری ، محیط زیست ، کسب و کار ، روابط زناشویی ، شغل ، سخن گفتن ، گذران اوقات فراغت ، الگوی مصرف ، شیوه راه رفتن ، طریقه حرف زدن و مدیریت احساس ها .

4.سبک زندگی جدید و سلامت جوامع بشری

در حال حاضر بشر با آسیب های مختلف ناشی از سبک زندگی جدید روبرو است و این سبک زندگی حتی نحوه سخن گفتن انسان ها را تغییر داده است . شبکه های اجتماعی نظیر تلگرام ، فیس نوک و ماهواره با عرضه امکانات نوین انسان ها را به سمت رفتارهای نا بهنجار سوق داده است به طوری که بسیاری از انحراف های اجتماعی همچون طلاق ، اعتیاد ، خودکشی ، سرقت مسلحانه ، آدم ربایی ، جرایم سازمان یافته ، جرایم اینترنتی ، قاچاق انسان و کودک آزاری که معلول شیوه زندگی اجتماعی در جوامع جدید است ، محصول آن می باشد . خانواده ها نیز از همین محل با آسیب های عدیده ای روبرو هستند؛ مانند مشاجره ، ضرب و شتم ، فرزند آزاری ، رضایت نداشتن ، مشکلات جنسی ، خیانت و تجمل گرایی که بسیاری از آنها در اثر اتخاذ الگوی نادرست زیستن به وجود می آیند .

شیوه نادرست گذران اوقات فراغت از موارد دیگر بیماری های سبک زندگی مدرن است . همچنین می توان به موارد دیگری مانند مدگرایی ، آرایش های نامشروع ، بد پوشی ، تغییر در شکل و شیوه خوردن و آشامیدن ، ترویج فرهنگ فست فود ، کاستن از میزان کار مفید ، کمبود کیفیت کار ، ارائه الگوی نامناسب معماری و شهرسازی ، پرخاشگری ، آزار رسانی کلامی ، عیب جویی ، محرومیت و حرمت شکنی اشاره کرد .

5.نقش دین و سبک زندگی

اسلام از جایگاه برجسته ای در ارایه سبک زندگی برخوردار است . براساس معارف عمیق اسلامی که ریشه در آیات الهی از طریق قرآن ، سیره نبی مکرم اسلام(صلی الله علیه و آله) و ائمه هدی(علیهم السلام) ، احادیث معتبر و ادعیه و زیارت نامه ها دارد ، می توان الگویی برای سبک زندگی در این جهان پرتلاطم تعریف کرد به گونه ای که آدمی را آماده ورود به زندگی جاودان کند . مفاهیم مربوط به سبک زندگی در منابع اسلامی فراوان است اما به ندرت استخراج و به جامعه خصوصاَ جوانان عرضه شده است .در این مقال به کلیاتی از این بحث اشاره می شود:

5-1.دین متعادل کننده حیات فردی و جمعی

در دوران معاصر بخش قابل توجه ای از مطالعات بر روی سبک زندگی در زمینه مهارت و فنون زندگی به نقش دین در سبک زندگی بازگشت می کند . یکی از مهم ترین ابعاد مفهوم سبک زندگی به این موضوع می پردازد که دین توانایی آن را دارد تا به عنوان نیرویی برتر نقشی حیاتی در الگوی حیات و نحوه زیستن انسان ها بر روی زمین ایفا کند در این برداشت ، دین به عنوان نظامی از باورها ، ارزش ها و رفتارها می تواند، آدمی را از افراط و تفریط دور نماید.

5-2.اسلام و سالم سازی  شبکه ارتباطی انسان

در اسلام سبک زندگی مطلوب متناسب با تعالیم و آموزه های نبوی(صلی الله علیه و آله) و ائمه هدی(علیهم السلام) و در چارچوب دیدگاه ارتباطی تنظیم می شود. دیدگاه ارتباطی دیدگاهی روان شناختی از شخصیت انسان است که براساس آن شناخت شخصیت از طریق شناخت نوع ارتباط هایی که فرد با خود ، خداوند ، دیگر انسان ها و طبیعت برقرار می کند، میسر می شود . این دیدگاه با یک رویکرد تحولی نوع ارتباط های چهارگانه فوق را در مراحل مختلف رشد تشریح و جهت گیری های فردی را معین می کند . سبک زندگی زمانی مطلوب و متناسب با ارزش های اسلامی است که فرد به تمام روابط چهارگانه (ارتباط با خدا ، خود ، دیگران و طبیعت) توجه داشته باشد و اهمیت هریک از این تعاملات را در چارچوبی که دستورات اسلامی مشخص کرده اند مد نظر داشته باشد و نسبت به آنها غفلت نورزد .

5-3.اسلام و احیای فطرت پاک انسان

طبیعت اولیه انسان پاک است و ما با جهت گیری مناسب، از طریق ابتنای سبک زندگی بر فطرت انسانی، می توانیم تمتم فعالیت های انسان را در جهت تکامل فردی و اجتماعی هدایت کنیم تا آنجا که زندگی فرد از طریق انتخاب سبک زندگی مصداق این آیه شریفه شود : قُلْ إِنَّ صَلَاتِی وَنُسُکِی وَمَحْیَایَ وَمَمَاتِی لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ"(الأنعام:162).به عبارت دیگر با رجوع به فطرت سلیم، می توان همه اقدامات را هدایت و مثبت نمود.19

نقل و استفاده از مطالب با ذکر منبع و رعایت قوانین مربوط به کپی‌رایت آزاد است

مشتاق دریافت نظرات شما گرامیان : [e-mail]